Rozpoczynając cykl publikacji podsumowań i raportów, które postały w ramach projektu Rybnik360, udostępniamy opracowany w pierwszej kolejności tzw. raport semiotyczny dotyczący pojęcia śląskiej tożsamości. Aby zrozumieć czym on jest, poniżej kilka zdań tytułem wstęp wstępu.
Analiza semiotyczna to ekspercka analiza rozmaitych, najszerzej rozumianych znaków – tekstów kultury (np. literatury, filmu, dzieł tworzonych w przestrzeni sztuki), dyskursu internetowego (wypowiedzi, obrazy, memy), kodów wizualnych, przedmiotów kultury materialnej i innych. Analizując te znaki staramy się prześledzić zmiany zachodzące w kulturowych zjawiskach, wyodrębnić postawy/przekonania najpopularniejsze wśród członków danej społeczności w tym momencie (dominujące), te, które nie są już aktualne (rezydualne), oraz te, które dopiero zaczynają zyskiwać na znaczeniu, trendy (emergentne).
Zadaniem semiotyki jest „czytanie kultury”, czyli odkrywanie i rozumienie znaków oraz kodów decydujących o sposobie, w jaki myślimy o świecie. Znaki, symbole, metafory, obrazy, stereotypy są dynamiczne, podlegają ciągłym zmianom znaczeń, stają się bardziej lub mniej relewantne, są w rozmaity sposób wykorzystywane przez aktorów dyskursu o śląskiej tożsamości do osiągania swoich celów. Osadzenie wyników badania w ramach procesu, zmian zachodzących w czasie ułatwia zdefiniowanie barier kulturowych (i ich kształtowania się), źródeł kulturowych lęków, stanowiących blokadę we wdrażaniu zmian, a z drugiej strony określenie nieustannie zmieniających się postaw i zjawisk aspiracyjnych.
W analizie semiotycznej szukaliśmy odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób zmieniające się kody śląskiej tożsamości odnoszą się do spodziewanych zmian, jakie stoją przed Śląskiem, związanych z transformacją energetyczną i społeczną oraz wyzwaniami klimatycznymi. Które treści obecne w tożsamości śląskiej stanowią zasób, a które – barierę w procesie zmian.
Z raportem w pełnej wersji można zapoznać się klikając w poniższy link:
